به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

بولیمیا تلخ‌ترین اختلال روان‌شناختی

تاریخ انتشار: ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۶۸۶۰۴۵

دختر جوان وقتی در بیمارستان بستری شد، در اتاق مشترکش با مریض‌های دیگر و حتی در بخش بین بیمار‌های بیرون از آن اتاق و همراهان‌شان، پچ‌پچه‌هایی درباره خودش می‌شنید: «می‌گن به‌خاطر پرخوری بستری شده.»، «شنیدم دکتر گفته یه مشکلی برای سدیم خونش پیش اومده. آخه آدم مگه مجبوره این‌قدر غذا بخوره که کارش به بیمارستان بکشه؟»، «پرخوری هم شد مریضی؟» دختر جوان با تشخیص تعادل نداشتن الکترولیت‌های پتاسیم، سدیم و کلسیم به‌دلیل ابتلا به اختلال پراشت‌هایی عصبی (بولیمیا) بستری شده‌بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اختلالی که اسمش به گوش خیلی‌ها نخورده و درنتیجه ناشناخته بودن، با قضاوت‌های منفی زیادی همراه است. بولیمیا در گروه اختلالات تغذیه و خوردن طبقه‌بندی می‌شود؛ ربطی به دوست داشتن غذا، شکمو و بی‌اراده بودن، ندارد. مبنای روان‌شناختی دارد، اما عوارض جسمانی هم ایجاد می‌کند. همچنین بالاترین میزان مرگ‌ومیر را در بین انواع اختلالات روان‌شناختی دارد. از آن‌جایی‌که افراد مبتلا، از رفتار پرخوری خجالت می‌کشند و ابتلای‌شان به اختلال را انکار می‌کنند، در دریافت کمک تخصصی به مشکل می‌خورند. به‌همین دلیل آگاهی اطرافیان از این اختلال اهمیت زیادی دارد تا هم تشخیص و درمان به‌موقع صورت بگیرد و هم سرزنش و اضافه‌بار روانی به فرد تحمیل نشود. در این پرونده اختلال پراشت‌هایی عصبی را بهتر می‌شناسیم.

پراشت‌هایی عصبی
با پرخوری فرق دارد
اصلی‌ترین مشخصه‌های اختلال پراشت‌هایی روانی
شامل ۴ مورد است

نگرانی بیش‌ازحد درباره وزن و فرم بدن، غذا خوردن بسیار بیشتر از حد نیاز و تلاش برای جبران پرخوری از طریق روش‌های پاک سازی مثل وادار کردن خود به استفراغ، بارزترین مشخصه‌های اختلال پراشت‌هایی روانی است. فرد، غذا را نمی‌خورد، چون از آن لذت می‌برد بلکه برای غذا خوردن احساس فشار می‌کند. راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی DSM-۵ که مرجعی برای شناخت اختلالات روان‌پزشکی است، پراشت‌هایی روانی را با این معیار‌ها تعریف می‌کند:
دوره‌های مکرر پرخوری دوره پرخوری، دو مشخصه دارد که هر دو باید وجود داشته‌باشند؛ اول) در یک دوره زمانی (مثلا طی ۲ ساعت) مقدار غذایی که فرد می‌خورد، بسیار بیشتر از میزان غذایی است که بیشتر افراد در مدت زمان مشابه و تحت‌شرایط مشابه می‌خورند. دوم) در طول این دوره‌ها، فرد احساس می‌کند کنترلی بر رفتار خوردن ندارد؛ نه می‌تواند خوردن را متوقف کند و نه کنترلی بر نوع و میزان غذا دارد.

 رفتار‌های جبرانی فرد برای جبران پرخوری و جلوگیری از افزایش وزن، شروع می‌کند به رفتار‌های جبرانی مکرر و افراطی؛ یعنی خودش را وادار به استفراغ می‌کند، از دارو‌های ملین و مُدر استفاده می‌کند، رژیم می‌گیرد یا ورزش‌های شدید انجام می‌دهد.

 نگرانی درباره بدن فرد خودش را براساس شکل و وزن بدنش ارزیابی می‌کند و این ارزیابی عموما غیرمنطقی است یعنی فرد، لزوما اضافه‌وزن ندارد.

 مدت زمان برای آن‌که فرد تشخیص اختلال پراشت‌هایی بگیرد، لازم است پرخوری و رفتار‌های جبرانی، به‌طور متوسط، دست‌کم یک‌بار در هفته و به مدت سه ماه ادامه داشته‌باشد.

 خب تا الان می‌دانیم پراشت‌هایی عصبی درواقع نابهنجاری در مقدار غذایی است که مصرف می‌شود نه میل به غذایی خاص. با این‌حال، افراد ممکن است در دوره‌های پرخوری، غذا‌هایی بخورند که در شرایط متفاوت، میلی به خوردن آن‌ها ندارند. نکته مهم، فقدان عامل لذت در این رفتار است. افراد مبتلا به پراشت‌هایی عصبی، از پرخوری خجالت می‌کشند و سعی می‌کنند تا حدامکان نشانه‌های‌شان را مخفی کنند. برای همین خوردن یواشکی، شبانه و دور از چشم دیگران، معمولا در آن‌ها زیاد دیده می‌شود.

بولیمیا چرا و چطور شروع می‌شود؟

پراشت‌هایی عصبی معمولا در نوجوانی یا اوایل جوانی شروع می‌شود. DSM-۵ می‌گوید شروع این اختلال، قبل از بلوغ و بعد از ۴۰سالگی نادر است. شروعش در افراد مختلف، متفاوت است، اما اغلب سروکله‌اش بعد از تجربیات استرس‌زا پیدا می‌شود. دوره‌های پرخوری می‌تواند متناوب یا مزمن باشد و گاهی دوره‌های بهبودی هم وجود دارد. ابتلا به این اختلال، به مجموعه‌ای از عوامل نسبت داده می‌شود و یک دلیل مشخص و قطعی را نمی‌توان برایش ردیابی کرد. در ادامه با رایج‌ترین این عوامل آشنا می‌شوید.

بیولوژی شواهد نشان می‌دهد که پراشت‌هایی عصبی با مقادیر کم «سروتونین» مغز درارتباط است. احتمالا اسم سروتونین را به‌عنوان هورمون شادی شنیده‌اید؛ یک‌جور انتقال‌دهنده عصبی که به عملکردش در تنظیم خلق‌وخو معروف است و ردپایش در ابتلا به اختلال افسردگی هم دیده می‌شود. یکی دیگر از وظایف سروتونین، تنظیم احساس سیری و گرسنگی است. این انتقال‌دهنده عصبی است که به ما می‌گوید چه زمانی دست از خوردن برداریم.

 وراثت و خانواده احتمال ابتلا به بولیمیا در افرادی که اعضای درجه‌یک خانواده‌شان مبتلا هستند، بیشتر است؛ به‌ویژه در زنان. درگیری خانوادگی با افسردگی، چاقی و سوء‌مصرف الکل هم خطر بروز این اختلال را بالا می‌برد. نقش خانواده، اما صرفا به وراثت محدود نمی‌شود. نظریات روان‌شناسی می‌گویند خانواده‌های درهم‌تنیده و انعطاف‌ناپذیر که مراقبت افراطی دارند و اختلافات را به روش‌های نامناسب حل می‌کنند، در ابتلا به اختلالات خوردن تأثیر دارند. مادران ایرادگیری که به ظاهر فرزندان دخترشان بیش‌ازحد اهمیت می‌دهند هم می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته‌باشند.

 رویداد‌های استرس‌زا شواهد از تأثیر تجربه‌های آسیب‌زا در ابتلا به بولیمیا حمایت می‌کنند. گفته می‌شود افراد مبتلا به پراشت‌هایی عصبی، طی یک سال پیش از شروع اختلال، رویداد‌های منفی بیشتری تجربه می‌کنند. سابقه سوء‌استفاده جنسی در کودکی، یکی از موقعیت‌های تکرارشونده‌ای است که در مبتلایان به این اختلال مشاهده می‌شود.

 فشار اجتماعی و رسانه باور‌های اجتماعی که افراد را براساس وزن و فیزیک بدنی ارزش‌گذاری می‌کنند، بر نگرش اعضای جامعه تأثیر می‌گذارند. این باور‌ها که ازطریق رسانه‌های جمعی و گروه هم‌سالان منتقل می‌شوند، به افراد، بابت داشتن اندام ایده‌آل فشار می‌آورند. نکته مهم آن‌جاست که فشار اجتماعی، حتی می‌تواند در افراد لاغر هم احساس نارضایتی از بدن ایجاد کند.

بولیمیا چه پیامد‌هایی دارد؟

همان‌طور که تا الان متوجه شدید پراشت‌هایی عصبی، یک اختلال روان‌شناختی است با ترکیبی از نمود‌های جسمی و روانی. آسیب‌هایی هم که این اختلال به فرد وارد می‌آورد، جسم و روان را با هم درگیر می‌کند. خطر مرگ‌ومیر بالا براثر خودکشی در مبتلایان به بولیمیا گزارش شده‌است. احساس گناه، احساس منفی راجع به خود و بروز مشکل در روابط اجتماعی، دلایل روانی دیگری است که فرد را آزار می‌دهد، اما شدت آسیب می‌تواند در ظاهر فرد هم خودش را نشان بدهد. رفتار‌های جبرانی برای جلوگیری از افزایش وزن معمولا صدمات جسمانی درپی دارند. وادار کردن خود به استفراغ، به پوسیدگی دندان‌ها، بیماری‌های لثه‌ای و زخم‌های دهانی به‌دلیل تماس بیش‌ازحد با اسید معده منجر می‌شود. سوء‌مصرف ملین‌ها و دارو‌های مدر، کم آب شدن بدن، خشکی پوست، نارسایی کلیه و مشکلات گوارشی را به‌دنبال دارد. زخم شدن سرانگشت‌ها به‌دلیل تلاش برای بالا آوردن هم جزو حداقل پیامد‌های جسمانی پراشت‌هایی عصبی است. افراد ممکن است برای اجتناب از افزایش وزن، هورمون تیروئید مصرف کنند. گروهی از مبتلایان به پراشت‌هایی عصبی که به دیابت هم مبتلا هستند، مصرف انسولین را حذف می‌‎کنند تا سوخت‌وساز بدن‌شان را بالا ببرند و پرخوری را جبران کنند. رژیم گرفتن‌های چندروزه وافراطی هم راه‌حل آسیب‌زای دیگری است که این افراد پیش می‌گیرند. فرد گاهی به رغم آسیب‌های جسمانی، دست از ورزش شدید برنمی‌دارد و خودش را در معرض مشکلات جسمانی تازه‌ای قرار می‌دهد. وقتی هم که کار به مرحله برهم خوردن تعادل الکترولیت‌های بدن می‌رسد، عوارض جبران‌ناپذیر می‌شود. فرد معمولا نیاز به بستری شدن در بیمارستان پیدا می‌کند. دریافت نکردن درمان می‌تواند مشکلات قلبی، زخم معده و مری و مرگ بر اثر این مشکلات را درپی داشته‌باشد.

پراشت‌هایی عصبی درمان دارد؟

پیشتر گفتیم پراشت‌هایی عصبی را مجموعه‌ای از عوامل مختلف به‌وجود می‌‎آورند، بنابراین قابل‌درک است که برای درمان و کنترل نشانه‌ها هم به مجموعه‌ای از متخصص‌های گوناگون نیاز باشد؛ یک روان‌پزشک، یک متخصص تغذیه و یک روان‌درمانگر، کسانی هستند که می‌توانند روند درمان را پیش ببرند، معمولا در این فرایند، همراهی خانواده فرد مبتلا ضروری است. روان‌شناس با روان‌درمانی به تغییر نگرش‌های فرد، کمک می‌کند. متقاعد کردن فرد به دریافت کمک روان‌شناختی، سخت‌ترین بخش درمان است؛ بنابراین لازم است که اطرافیان فرد مبتلا، متوجه اهمیت روان‌درمانی باشند تا از عهده مجاب کردن او بربیایند. آن‌چه در اتاق درمان رخ می‌دهد، قرار است ارتباط بین افکار، احساسات و رفتار پرخوری را روشن کند تا این رفتار تحت‌کنترل دربیاید. روان‌درمانی، دسترسی فرد به ریشه‌ها و علل رفتارش را ممکن می‌کند؛ کاری که ازعهده دارو برنمی‌آید، اما معنی‌اش این نیست که پراشت‌هایی عصبی به درمان دارویی نیاز ندارد. مقاومت فرد دربرابر مراجعه به روان‌پزشک به‌دلیل ترس از عوارض دارو، از چالش‌های دیگری است که خانواده مبتلایان به بولیمیا با آن مواجه می‌شوند و باید بتوانند بدون ایجاد حساسیت و نگرانی در فرد، او را به مصرف دارو متقاعد کنند. روان‌پزشک با تجویز دارو‌های ضدافسردگی و ضداضطراب، روی مبنای زیستی و مغزی اختلال که خارج از کنترل فرد است، تأثیر می‌گذارد. به‌علاوه با دارو‌هایی که اشتها را کاهش می‌دهند و مشکلات خلقی را برطرف می‌کنند، روند درمان را آسان می‌کند. درمان پراشت‌هایی عصبی با کمک یک متخصص تغذیه، کامل می‌شود؛ کسی که با یک برنامه غذایی متناسب با شرایط فیزیکی فرد، به او کمک کند سلامتِ ازدست‌رفته‌اش را جبران کند و جلوی آسیب‌های بیشتر را بگیرد.

دیگر اختلالات تغذیه‌ای را بشناسیم

حالا شما پراشت‌هایی عصبی را می‌شناسید و متوجه هستید که مبتلایان به این اختلال نقشی در ابتلای‌شان نداشته‌اند، پس اگر در نزدیکان و آشنایان کسانی را با علایم این اختلال سراغ دارید، می‌دانید سرزنش و نصیحت نه‌تن‌ها کمکی به آن‌ها نخواهدکرد بلکه می‌تواند آسیب‌زننده باشد. همچنین اگر بین اعضای خانواده و دوستان‌تان کسی به این اختلال مبتلا باشد، می‌دانید که برای کمک به او به چه متخصص‌هایی باید مراجعه کنید. در ابتدای مطلب، پراشت‌هایی عصبی را جزو خانواده اختلالات تغذیه‌ای معرفی کردیم. بد نیست دیگر اعضای این خانواده را هم بشناسید تا اگر نشانه‌های‌شان را در عزیزان‌تان یافتید، بتوانید درست و به‌موقع برای تشخیص گرفتن و درمان، اقدام کنید. 

بی‌اشت‌هایی عصبی بی‌اشت‌هایی عصبی با مصرف محدود غذا تعریف می‌شود. کاهش بیش‌ازحد وزن، ترس از افزایش وزن، گرسنگی دادن به خود و مقاومت دربرابر داشتن وزن نرمال، از رایج‌ترین مشخصه‌های این اختلال است. بین بی‌اشت‌هایی عصبی و شرایط بدنی فرد، رابطه منطقی وجود ندارد؛ این اختلال هم در افراد دارای جثه بدنی بزرگ، دیده می‌شود و مبتلایانی هم هستند که به رغم لاغری، احساس چاق بودن دارد.

اختلال پرخوری اختلال پرخوری که از شایع‌ترین اختلالات خوردن است، با دوره‌های مکرر پرخوری، حداقل یک‌بار در هفته به‌مدت سه ماه شناخته می‌شود. غذا خوردن سریع‌تر نسبت به اغلب مردم و احساس کنترل نداشتن بر عادات خوردن و میزان غذا، رایج‌ترین علایم این اختلال است. در اختلال پرخوری، برخلاف بولیمیا، رفتار‌های جبرانی وجود ندارد و مبتلایان عموما اضافه‌وزن دارند.

اختلال در مصرف مواد غذایی اجتنابی-محدودکننده این اختلال که در کودکی تشخیص داده می‌شود، از سلیقه غذایی خاص بچه‌ها و امتناع از غذا خوردن برای به‌دست آوردن خواسته‌های‌شان که به‌ندرت رخ می‌دهد، متمایز است. در اختلال اجتناب/ محدودیت غذا، کودک از بدغذایی و عادات خوردوخوراک محدودکننده، آسیب می‌بیند. استرس، اضطراب و افسردگی از دلایلی هستند که در بروز این اختلال در کودکان نقش دارند.

منبع: خراسان

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی وبگردی

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: پرخوری روان شناختی افزایش وزن روان شناختی غذا خوردن بیش ازحد دوره ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۶۸۶۰۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چطور جلوی بیرون ریختن آب دهان در خواب را بگیریم؟

برای همه‌ی ما گاهی پیش آمده که بعد از بیدار شدن از خواب با مقداری آب دهان روی بالش مان مواجه شده‌ایم. این اتفاق اگر تنها گهگاه و به مقدار متعادل رخ دهد، کاملاً طبیعی است. با این حال، اگر اتفاقی همیشگی باشد، نباید به آن بی توجه بود.

به گزارش روزیاتو، وقتی به خواب می‌رویم، ماهیچه‌های صورت و همینطور رفلکس‌های مرتبط با بلع به کلی شل می‌شوند. از آنجایی که در زمان خواب، بزاق در دهان جمع می‌شود، ممکن است رفته رفته شروع به بیرون ریختن کند، چون شل شدن ماهیچه‌های صورت می‌تواند منجر به باز شدن نسبی دهان شود. به همین دلیل، دست آخر بالشی خیس برایمان باقی ماند که خوابیدن روی آن چندان خوشایند نیست.

بیرون آب دهان در خواب اگر به شکل شدید باشد، می‌تواند نشانه‌ی وجود یک بیماری عصبی یا درنتیجه‌ی گرفتگی بینی باشد. علاوه بر این، کسانی که تجربه‌ی مشکلات پزشکی‌ای مانند سکته را دارند، بیرون ریختن آب دهان در خواب را به دفعات و در حجم بیشتری تجربه می‌کنند.

چطور جلوی بیرون ریختن آب دهان در خواب را بگیریم؟

۱- سینوس هایتان را پاکسازی کنید

یکی از دلایل اصلی بیرون ریختن آب دهان در خواب، گرفتگی بینی است، چیزی که باعث می‌شود فرد به جای بینی از دهان نفس بکشد و ممکن است به بیرون ریختن آب دهان در خواب منجر شود. پاکسازی و رفع گرفتگی سینوس‌های بینی می‌تواند راه خوبی برای جلوگیری از خیس شدن شبانه‌ی بالش باشد.

این روش‌ها می‌توانند به رفع گرفتگی سینوس‌ها کمک کنند:

– دوش آب گرم بینی را پاکسازی و امکان داشتن تنفسی نرمال در طول شب را فراهم می‌کند.

– عصاره‌های گیاهی به ویژه آن‌هایی که حاوی اکالیپتوس هستند کمک می‌کنند راحت‌تر نفس بکشید و خواب بهتری نیز داشته باشید.

– استفاده از محصولات بهداشتی مخصوص پاکسازی سینوس‌ها مانند پماد ویکس به رفع گرفتگ بینی و داشتن تنفس بهتر کمک می‌کنند.

علاوه بر این ها، هر زمان که به عفونت سینوسی گرفتار شدید حتماً برای درمان آن اقدام کنید. در غیر اینصورت ممکن است با عوارض مختلفی مانند گرفتگی دائم بینی مواجه شوید.

۲- دندان هایتان را بررسی کنید

بیرون ریختن آب دهان در خواب اگر شدید باشد، یک دلیل آن می‌تواند پوسیدگی‌های دندانی و التهاب لثه باشد.

راه حل:

– دندان هایتان را مرتب مسواک بزنید و از دهانشویه‌های پایه الکلی برای از میان بردن باکتری‌ها و کاهش التهاب استفاده کنید.

– برای چکاپ دندان‌ها به دندانپزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که دندان هایتان مشکلی ندارند.

۳- مطمئن شوید به آپنه خواب مبتلا نیستید

آپنه خواب یا همان اختلال وقفه تنفسی در خواب نوعی اختلال است که در آن تنفس فرد در حین خواب با وقفه‌هایی کوتاه مواجه می‌شود. این امر باعث قطع کوتاه مدت، اما مکرر خواب در طول شب می‌شود که به احساس خستگی بعد از بیدار شدن در زمان صبح و احساس بی حالی طی روز می‌انجامد.

برون ریختن آب دهان در خواب و خروپف از نشانه‌های اصلی این اختلال هستند. اگر خود را مشکوک به داشتن این اختلال می‌دانید، به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که عواملی مانند مصرف سیگار ریسک ابتلا به این اختلال و به طور کلی بروز مشکلات تنفسی را افزایش می‌دهد.

۴- سر خود را بالا نگه دارید

بالا نگ داشتن سر در حین خواب با استفاده از یک بالش حجیم‌تر می‌تواند باعث کاهش بیرون ریختن آب دهان در خواب شود.

۵- حالت خوابیدن تان را تغییر دهید

این نکته شاید بدیهی به نظر برسد، اما اگر به پشت بخوابید، تمام بزاق تولیدی در دهان باقی می‌ماند و دیگر بیرون نمی‌ریزد. برعکس، اگر به پهلو یا شکم بخوابید، بزاق جمع شده ممکن است از دهان به بیرون، روی بالش بریزد.

اگر خوابیدن در یک حالت ثابت در تمام شب برایتان دشوار است، سعی کنید خود را به ثابت نگه داشتن بدن تان عادت دهید.

۶- وزن اضافه تان را کم کنید

اضافه وزن تأثیر زیادی بر خواب دارد. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال آپنه خواب به اضافه وزن دچارند.

۷- به عمل جراحی فکر کنید

گاهی پزشکان انجام جراحی برداشتن غدد بزاق را پیشنهاد می‌کنند. این توصیه معمولاً زمانی می‌شود که مشکلات عصب شناختی جدی‌ای در پس تولید بیش از اندازه‌ی بزاق باشد. مسلماً هر پزشکی ابتدا روش‌های غیر جراحی را توصیه می‌کند و تنها در صورتی پیشنهاد جراحی می‌دهد که این روش‌ها کارساز نباشند.

۸- سلامت بزاق تان را حفظ کنید

گاهی ممکن است تعادل میزان تولید بزاق در دهان برهم بخورد، امری که می‌تواند منجر به از میان رفتن سلامت دهانی و بیرون ریختن آب دهان در خواب شود.

راه حل:

– پیش از خواب لیموترش مک بزنید. این کار می‌تواند به کاهش بزاق دهان و جلوگیری از بیرون ریختن آب دهان در خواب کمک کند.

– آب زیاد بنوشید. اگر بدن آب کافی داشته باشد، نیازی به تولید زیاد بزاق برای مرطوب کردن دهان پیدا نمی‌کند.